Elektronik İmza

Elektronik İmza Nedir?

Elektronik imza esas itibariyle 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'da (“Elektronik İmza Kanunu”) düzenlenmiş olup, dijital imza olarak da adlandırılabilecek olan elektronik imza, el yazısı ile atılan imzanın sahip olduğu özellikleri, elektronik belgeler bakımından da sağlamaya çalışan bir imza türüdür. Şifreleme yöntemleri sayesinde, elektronik olarak imzalanan bir belgenin, sadece elektronik imzanın sahibi olan kimse tarafından düzenlendiği tespit edilebilmektedir (Biçkin, 2006). Başka bir deyişle elektronik imza, kişilerin kimliklerinin elektronik ortama taşınmasının bir aracı olup, kısaca elektronik ortamda yaratılan kimlik bilgisidir (Soydan, 2001).

Elektronik sertifika ise Elektronik İmza Kanunu'nda, elektronik imzanın doğrulanması için gerekli olan veriyi ve imza sahibinin kimlik bilgilerini içeren elektronik kayıt şeklinde tanımlanmıştır.

Elektronik İmzanın Özellikleri

İnkar edilmezlik, doğrulama, erişim kontrolü ve bütünlük elektronik imzanın temel unsurlarıdır.

Gönderici elektronik imza kullanarak gönderdiği mesajdaki imzayı inkâr edemez. Bu şekilde hukuki uyuşmazlık ortaya çıktığı zaman, gönderici taraf mesajından sorumludur. Karşı tarafın bir mesaja, sözleşmeye ya da ödemeye ilişkin isteği, bu mesajın karşı tarafın tek taraflı iradesiyle reddedilemeyeceğine güvenebilmesi ile yakından ilişkili olan bu özellik, elektronik ticaret için de hayati bir öneme sahiptir (Biçkin, 2006).

Doğrulama ise, belgeyi imzalayan kişinin kimliğinin doğrulanması yoluyla, işleme katılanın kim olduğu kesin bir şekilde belirlenir. Elektronik imza, alıcı ve göndericinin kimliğini tanımlayabilir. Verinin gönderildiği andan itibaren mesaj içeriğinin hiç değişmediği, mesajın hiçbir şekilde alıcının gizli anahtarına sahip olmayan biri tarafından açılamayacağı ve göndericinin de mesajı artık değiştiremeyeceği elektronik imzanın bütünlük özelliği ile ifade edilebilir.

 Elektronik İmzanın Geçerli Olabilmesi için Gereklilikler

Elektronik imza güvenli ve basit elektronik imza olarak ikiye ayrılır. Kanunda tanımlanan elektronik imza güvenli elektronik imzadır. Belli bir sayısal şifre ile kodlanmadan bilgisayar ekranına kalemle atılan imza, biometrik imza, dijital imza ve el ürünü imzanın tarayıcıdan geçirilerek taranması, elektronik ortama atılması ve bu şekilde saklanarak elektronik ortamda kullanılması basit elektronik imza olarak adlandırılabilir. Gelişmiş veya güvenli elektronik imza ise, basit elektronik imzanın tanımına verinin bütünlüğünün korunduğunu göstermesi yanında imzalayanın kimliğinin de tespitinin mümkün olduğu imza denilebilir (Biçkin, 2006). Güvenli ve basit elektronik imza ispat hukuku kapsamında önem taşımaktadır.

Kanun uyarınca güvenli e-imza ya da AB Yönergesi uyarınca geliştirilmiş e-imza olarak nitelendirilmesi için bir e-imzanın:

• Münhasıran imza sahibine bağlı olması;
• Sadece imza sahibinin tasarrufunda bulunan güvenli e-imza oluşturma aracı ile oluşturulması;
• Nitelikli e-sertifikaya dayanarak imza sahibinin kimliğinin tespitini sağlaması ve
• İmzalanmış elektronik veride sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının tespitini sağlaması gerekmektedir (Ergün, 2004).

Elektronik İmza ile Kurulabilecek Sözleşmeler

Türk Borçlar Kanunu'nun (“TBK”) 1. maddesi uyarınca sözleşme, iki tarafın karşılıklı ve birbirlerine uygun iradeleri sonucu kurulan bir hukuki işlemdir. TBK’da açıkça aksi belirtilmediği sürece, iradelerin açıklanmasının herhangi bir şekil şartına tabi olmadığı belirtilmiştir. TBK uyarınca önemli olan, irade beyanının karşı tarafa ulaşmasıdır.

Ayrıca, Elektronik İmza Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrası uyarınca güvenli elektronik imza, elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğurmaktadır. Bu kuralın istisnası, aynı maddenin 2. fıkrasında yer almaktadır. Buna göre, kanunların resmi şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukuki işlemler ile teminat sözleşmeleri güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemez.

Bu anlamda adi yazılı geçerlilik koşuluna bağlı sözleşmelerin elektronik ortamda elektronik imza ile kurulması mümkündür fakat resmi şekilde düzenlenmesi gereken sözleşmelerin (taşınmaz satış vaadi sözleşmesi) elektronik imza ile kurulması mümkün değildir.

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Kararları ve Elektronik İmza

Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 1527. maddesine göre, genel kurul ve  yönetim kurulu / müdürler kurulu toplantıları, belli şartların varlığı halinde, elektronik ortamda yapılabilmektedir. Söz konusu şartlar aşağıdaki gibidir: 

• Esas sözleşmede / şirket sözleşmesinde toplantıya elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sisteminin uygulanabileceğine ilişkin bir madde olması zorunludur.
• TTK'nın 1524. maddesi kapsamında, şirketin elektronik ortamda toplantı yapma amacına özgülenmiş internet sitesi açması gereklidir.
• Elektronik toplantı sistemi kurulmalı; tescil ve ilan edilmelidir.

Bunun yanı sıra, yönetim kurulu açısından, TTK'nın 390. maddesi, yönetim kuruluna, toplantı yapmaksızın, karar metnini üyeler arasında dolaştırma yöntemi ile de karar alma imkanı tanımaktadır. Bu yöntem ile karar alınabilmesi için hiçbir üyenin toplantı talebinde bulunmamış olması ve karar metninin her üyeye ulaştırılmış olması gerekmektedir. Karar nisabı açısından toplantı yapılsa idi hangi nisap uygulanacak idiyse o uygulanacaktır. Bu yöntem sayesinde, elektronik toplantı için yukarıda belirtilen şartlar mevcut olmasa dahi, yönetim kurulu üyeleri ön görüşmeleri elektronik bir ortamda (örneğin telekonferans, zoom, teams) yaparak (en azından fiziki olarak bir araya gelmeden) dolaştırma yöntemi ile karar alabilecektir.